18.05 | Камал Мәктәбе | Зәңгәр шәл/Голубая шаль

Даже самые маститые театральные критики, не щадящие в своих статьях ничего, кроме новой драмы, выходят с этого спектакля со слезами. Мелодрама «Зәңгәр шәл», написанная Каримом Тинчуриным в 1926 году для постреволюционного городского жителя, который, в массе своей, был все еще деревенским, ставилась с тех пор. Со спектаклем связана множество поверий и традиций. Мол, актрисы, играющие Майсару, беременеют, а вот ко второму акту реквизиторы обязательно должны сварить ведро картошки - для действия. В нем играет практически вся труппа, так что нет, вероятно, в нескольких поколениях актеров Камаловского человека, который не выходил в постановке на сцену - в большой роли или малой. Благо, значимую роль в постановках играют и второй, и даже третий-четвертый планы. Что это значит? «Зәңгәр шәл» - это не просто строчка в репертуаре, это обязательная часть Камаловского театра. История ли это о том, как шахтер Булат полюбил сироту Майсару, и никто не смог помешать их счастью? Возможно, хотя каждый режиссер все дальше и дальше уходит от обычной любовной истории и столкновения классов, давно ушедшего прошлого и потерянного "настоящего" 20-х годов, играясь уже не с сюжетом, а с историей театра в целом, превращая музыкальную мелодраму в постмодернистскую драму и обратно. Сейчас на сцене идет постановка в версии главного режиссера Фарида Бикчантаева. А мы посмотрим работу Марселя Салимжанова (а точнее - его четвертую постановку), причем первый акт - в записи 1987 года, а второй - 2000-го. Кроме того, зрители увидят отрывки из других версий. -- Мәкаләләрендә яңа драмадан башка беркемне дә кызганмаган, күпне күргән, абруйлы театр тәнкыйтьчеләре дә әлеге спектакльдән күз яшьләре белән чыгалар. 1926 елда Кәрим Тинчурин тарафыннан революциядән соң шәһәрдә яшәп тә, эчке рухы белән авылныкы булып калган халыкка төбәп язылган "Зәңгәр шәл" мелодрамасы шул заманнан бирле куела. Спектакльнең үз традицияләре һәм үз имеш-мимешләре дә бар. Имеш, Мәйсәрәне уйнаучы актрисалар балага уза, ә реквизит цехы хезмәткәрләре икенче пәрдәгә бер чиләк бәрәңге пешереп өлгерергә тиеш. Спектакльдә труппа тулаем диярлек катнаша, шуңа күрә, Камал актерларының һәркайсының төрле буында әлеге спектакльдә зур яки кечкенә роль башкармый калганы юктыр. Шөкер, “Зәңгәр шәл”дә икенче пландагы да, өченче-дүртенче пландагы актерлар да әһәмиятле роль башкаралар. Бу нәрсәне аңлата? "Зәңгәр шәл" –репертуарныңгадәти спектакле түгел, ул Камал театрының аерылгысыз бер өлеше. Әсәр шахтер егет Булат һәм ятимә кыз Мәйсәрә мәхәббәтенең тарихымы? Бәлки, гәрчә һәр режиссер мәхәббәт тарихыннан,20 елларның югалган "чынбарлыгы"нан, ул чордагы сыйныфлар бәрелешеннән ерагаеп, сюжетка түгел түгел, ә гомумән, театр тарихына кагыла, музыкаль мелодраманы постмодерник драмага әверелдерә һәм кире мелодрамага кайтара. Хәзерге вакытта сәхнәдә театрның баш режиссеры Фәрит Бикчәнтәев куелышындагы спектакль бара. Ә без Марсель Сәлимҗанов сәхнәләштергән спектакльне карарбыз (төгәлрәк әйткәндә, аның дүртенче куелышын).